Bugünden 2400 sene önce Sokrates, "kötülük bir
bilgisizliktir, hiç kimse bilerek
kötülük etmez." derken kötülüğü bir bilgisizlik hali olarak açıklıyordu.
İnsanlık var olduğu günden bu yana bir sonraki neslin en iyi şekilde
eğitilmesini talep etmekte ve bunun için uğraş vermektedir. Bunun için onlarca
yöntem yüzlerce teknik denenmiş fakat hala ideal sistem bulunamadığı gibi
oturmuş bir sistem de dolayısıyla mevcut değildir. Eğitim sorunu anlatıldığının
aksine 2., 3. dünya ülkelerinin sorunu değildir, bilakis en gelişmiş ülkelerin
dahil yadsınamaz bir eğitim sorunu mevcuttur. Bugüne bir bakış açısı sunmak
istersek Sokrates'ten bu yana epey gelişim kaydettik , fakat gittiğimiz yer
başladığımız yerin çokta uzağında değil. Fakat Sokrates'e bir itirazla, kötülük
bugün bilakis eğitim sisteminden ve bilgiden kaynaklanmakta, en azılı katiller
iyi eğitimliler arasından ve kompleks bilgiler süzgecini başarıyla geçmiş
insanlar arasından çıkmaktadır. Yani bilgi bugün hiç derde deva olmamakta,
merhem olduğunu iddia ettiği yanları ise baldırandan öteye gidememektedir.
Eğitimin en önemli vazifesinin "ahlaklı" bir nesil yetiştirme gayesi
olduğu aşikardır. Peki bu kadar subjektif bir kavramı nasıl somutlaştıracağız?
Ahlak kısa bir tanımla "sorumluluklarını" bilmektir. Sorumluluklarını
yani toplumsal normlara uymayı ve onları sürdürmeye istekli olmayı ayrıca bunu
yaparken ilahi kavrama dikkat ederek. Sokrates'in sözünü bu anlamda
güncelleyerek şunu söylemek istiyorum: "kötülük bir sorumsuzluktur, hiç
kimse sorumlu olduğunun bilincindeyken kötülük etmez."
Bir diğer mesele olarak sorumluluğu ele aldığımızda
günümüzün en büyük sorunu sorumluluk hissetmeme ve sorumluluk bilinci
kazandıramama. Temelde mesele öğrenme değil, bilgi çağında olduğumuz şu
günlerde en kolay elde edilen şey bilgi. Mesele bilginin özümsenmesi ve
kabullenilmesi. Kabullenmek o kadar zor ki adeta bir direnç ile karşı
karşıyayız. Artık zoraki sistemler sökmüyor, yapılan uğraşılar karşılık vermiyor
ve "bilinçli öğrenme" asla gerçekleştiremiyoruz. Burada "öğrenmeye
dirençli nesil" tam olarak sistemi tıkıyor. "Günlük hayatta bu ne işe
yarayacak ki?" diye soru öğrenci tüm hayatı "pragmatist" bir
yapıyla karşılıyor ve eğitimini salt bu
uğur ve uğraş için alıyor. Çokta
haksız sayılmayacağını belirterek, yeni bir sistem maalesef öneremiyoruz. Tam
da sistemin tıkandığı yer burası. İnsanlık "ahlaki" bir krizde ve bu
kriz tam olarak çağımızda maksimize olmuş vaziyette. Pragmatizmle, moralizm
arasına sıkışmış kalmış nesle sorumluluk bilincini nasıl vereceğimiz tam bir
muamma haline gelmiş durumda. Yani insan
oğlunun tüm eğitim tarihini bir boruya benzetecek olursak tam da bu çağ borunun
artık tıkandığı yere denk gelmekte ve biz bunu nasıl açacağımız konusunda somut
verilere sahip değiliz. Aklımız karışık, tam olarak " kaos" çağında
olduğumuz bugünlerde iyiyle kötünün aynı anda sunulduğunda kötüye olan meylin
açıklanamadığı zamanların ıstırabı içinde eğitimin iflasına her gün defalarca
şahit oluyoruz. Daha çok oyun, daha çok bilgisayar, daha çok hayata benzetme
tam olarak eğitimin ciddiliğini ortadan kaldırmakta ve geriye kuru bir bilgi
kalabalığı kalmaktadır. Bakara suresi 102 de bahsedildiği gibi:" Onlar,
kendilerine fayda vereni değil de zarar vereni öğrenirler." Allah'ın bizi
o kimselerden koruması temennisiyle.
